Mindfulness – Dikkat ve Farkındalık Uygulamaları Eğitimi
Amaç
Mindfulness, (İngilizcede mind –zihin; full –dolu) zihnin doluluğu anlamına gelse de, ‘mindful’, kişinin dikkat ve farkındalık seviyesinin yüksek olduğu, zihnini anda tutabildiği bir varoluş halidir.
Dikkat ve Farkındalık ve anda kalma teknikleri doğu felsefesinin batıda bilimsel çalışmalarla vücut bulmuş halidir. Psikoloji, pozitif psikoloji, nöropsikoloji, nörobilim gibi alanlarda çalışmalar ve bilimsel araştırmalara konu olmuş ve günümüz iş dünyasında yankı uyandıran yeni ‘trend’ uygulamalarındandır.
Dikkat ve Farkındalık Nedir?
Yaşadığımız deneyimlere yönelik belirli tutumla dikkatimizi yönetebilme becerisidir (Bishop ve ark. 2004).
Anlık deneyimlerimizi bilinçli dikkat, niyet ve tutum döngüsüyle algılayabilmektir (Shapiro ve ark. 2006).
Mevcut ana bilinçli şekilde ve yargılamadan odaklanma halidir (Kabat-Zinn, 1994).
Anda yaşanan olaylar, deneyimler ve hallere yönelik açık dikkat ve farkındalık becerisidir (Brown & Ryan, 2003).
Dikkat ve Farkındalık, gelişime ve değişime açık bir varoluş halidir.
Eğitimin Amacı:
Zihnimiz anda kalmaktan ziyade, daima geçmiş ve gelecek arasında düşüncelere kapılarak gezinti halindedir. Zihni sıkça gezintide olan kişide sırasıyla yorgunluk, konsantrasyon eksikliği, dikkatsizlik, unutkanlık, hata yapma eğilimi, stres, kaygı, öfke, depresyon ve tükenmişlik gibi belirtiler görülür. Oysa zihnimizi anda kalmasını sağlayacak farklı tekniklerle eğitebilir, rahatlatabiliriz. Çeşitli dikkat ve farkındalık uygulamaları bulunmaktadır.
Dikkati ana odaklama
Andaki deneyimleri gözlemleme
Gözlemlerimizi yargılamadan, etiketlemeden izleme
Bilinçle ve amaçla andaki olaylara odaklanma
Günümüz iş dünyasında, çalışanlarda konsantrasyon, yenilik ve yaratıcılık, doğru ve hızlı karar verebilme, dayanıklılık ve duygusal zekâ gibi özellikler aranmaktadır. Zihnimizi anda kalmaya ve dikkatimizi ana odaklamaya eğitirken, çalışanlarda aranan bu özellikleri de geliştirmiş ve pekiştirmiş oluruz.
Kazanımlar:
Bilimsel araştırmalara göre dikkat ve farkındalık uygulamalarının kişide çeşitli olumlu etkiler ve kazanımlar meydana getirdiği bulgulanmıştır. Sekiz haftalık düzenli uygulama sonucu bireylerde aşağıda sunulan belirtiler ve değişimler gözlemlenmiştir. Bu gelişmeler dört farklı alanda – psikolojik/duygusal, bilişsel, sosyal ve fizyolojik alanlarda meydana gelmektedir. Bu etkiler, bireyin çevresinde iç ve dış etkilere karşı duygu ve psikolojik durumunu, olaylar karşısında zihnin ve düşüncelerin berraklığını, iş-aile-özel yaşamdaki sosyal çerçevede tutum-davranışlarını ve fizyolojik değişimlerini kapsamaktadır.
Psikolojik alan:
Psikolojik sağlık, yaşam tatmini ve mutluluk algısında artış
Stres, kaygı, öfke, endişe gibi olumsuz duygularda azalma
Dayanıklılık, öz-saygı, öz-güven, öz-yeterlilik gibi olaylarla baş edebilme becerilerinde gelişme
Bilişsel alan:
Durum ve olaylara objektif bakabilme
Düşünme, yorum ve karar alma becerilerinde netlik/berraklık
Oto-pilot davranışından bilinçli ve farkındalıklı oto-kontrollü davranışa geçiş
Otomatik tepkilerde azalma, bilinçli yanıtlamada artış (reaktiften vs. proaktif)
Hafıza ve öğrenme hızında artış
Detayları fark etme becerisinde artış
Yaratıcı düşünme becerilerinde artış
Beli konuya daha uzun süreyle odaklanma becerisi
Dikkatsizlik ve hata yapma gibi konsantrasyona bağlı durumlarda azalma
Sosyal Alan:
Vicdan, merhamet, hoşgörülük, empati ve sevgi gibi bireysel özelliklerin gelişimiyle olumlu sosyal ilişkiler
Öz-güven, özerklik, yeterlik, esneklik gibi özelliklerin gelişimiyle bireyler arasında sağlıklı işbirliği ve takım çalışması
Alışkanlıklardan ve otomatik davranış biçimden uzaklaşarak yeni davranış biçimlerinin gelişimiyle, sosyal yapıların öğrenen, gelişen ve dayanıklı olması
Fizyolojik Alan:
Fiziksel ağrılara karşı duyarlılık veya hassaslıkta azalma
Fiziksel enerji ve güçte artış
Beyin hücrelerinde gelişim ve hücreler arasında yeni bağların oluşması
PROGRAM İÇERİĞİ
I. Mutluluk Sanatı (Sınırın/Sıfırın Ötesinde Yaşam)
Mutluluk Bir Seçim Midir?
Duyguların Süresi ve Üzerimizdeki Etkisi
Mutluluğa Bilimsel Yaklaşımlar
Psikolojik Esenlik - Ryff;
Öznel İyi Oluş - Diener;
PERMA - Seligman;
Duygusal Zekâ - Goleman;
Psikolojik Sermaye – Luthans
Ben Ne Yapabilirim?
Aktiviteler
II. Dikkat ve Farkındalık
Teorik ve Bilimsel Yaklaşımlar
Tanım
Dikkat ve Farkındalık nedir?
Anda Kalma Teknikleri ve Uygulamaları
Nefes çalışması
Beyaz sayfa
Beş duyumuzla çevremizi ve kendimizi algılama
Pozitif Farkındalık Çalışmaları
Bilimsel mutluluk yaklaşımlarıyla dikkat ve farkındalık uygulamaları
III. Dikkat ve Farkındalık
Bilimsel Çalışmalar ve Bulgular
Zihnin kontrolünde ben (yoksa otopilotta mıyım?)
Beynimiz ve fizyolojik yapısı
Anda kalma teknikleri ile beyinde meydana gelen fizyolojik değişimler
Anda Kalma Teknikleri ve Uygulamaları
Nefes çalışması
Farkındalıkla yemek
Farkındalıkla hareket etme (direksiyona nasıl geçerim?)
Pozitif Farkındalık Çalışmaları
Bilimsel mutluluk yaklaşımlarıyla dikkat ve farkındalık uygulamaları
IV. Dikkat ve Farkındalık
Bilimsel Çalışmalar ve Bulgular
Ayna neronlar
Google’da Yapılan Çalışmalar
İş ve iş-dışı yaşam arasında uyumu yakalamak (Ellen Langer)
Anda Kalma Teknikleri ve Uygulamaları
Nefes çalışması
Farkındalıkla dinleme ve konuşma
Farkındalıkla gözlemleme
Pozitif Farkındalık Çalışmaları
Bilimsel mutluluk yaklaşımlarıyla dikkat ve farkındalık uygulamaları
Ev çalışmaları